Om de procesveiligheid in een fabriek te garanderen, worden beschermingslagen gebruikt; risicobeperkende maatregelen. Deze beschermingslagen kunnen betrekking hebben op mensen, het proces of de fabriek (en machines). Hoe groter het risico, hoe meer beschermingslagen nodig zijn om een maximaal aanvaardbaar risico te bereiken.
Idealiter zou elk van de beschermende lagen 100% effectief functioneren. Helaas werken de beschermende lagen die de procesveiligheid garanderen in de praktijk vaak niet perfect om verschillende redenen. Procedures worden bijvoorbeeld niet altijd gevolgd, onderdelen kunnen defect raken, corrosie treedt op en er worden ontwerpfouten gemaakt. Elke afdeling, ook de onderhoudsafdeling, moet zich aan een budget houden, wat niet altijd tot het gewenste resultaat leidt. Bezuinigingen kunnen betekenen dat de onderhoudsafdeling personeel verliest of dat er minder geïnvesteerd wordt in veiligheidsinstrumenten die niet strikt noodzakelijk zijn. Hierdoor ontstaan "gaten" in de beschermende lagen. Hoewel er genoeg andere lagen zijn om gevaarlijke situaties te voorkomen, neemt het risico aanzienlijk toe wanneer er wordt bezuinigd op onderhoudswerkzaamheden.
De redenering komt voort uit het feit dat hoe langer een fabriek stilstaat, hoe hoger de kosten. Meer inspecties en onderhoud leiden tot langere downtime. Bezuinigen op onderhoud en inspecties is financieel gunstig voor de fabriek. De procesveiligheid zal er echter onder lijden. Hoewel elk personeelslid in een fabriek een rol heeft in het garanderen van de procesveiligheid, is het management uiteindelijk verantwoordelijk voor de veiligheid van het personeel en voor het voorkomen van milieu- en financiële gevolgen van storingen. Tot nu toe zijn menselijke fouten de meest voorkomende oorzaak van systeemfouten, met aanzienlijke gevolgen. Het "afschuiven van de verantwoordelijkheid" kan bijvoorbeeld leiden tot misverstanden, waardoor bepaalde belangrijke taken niet of verkeerd worden uitgevoerd.
Lees ook: Hoe de bedrijfscultuur de veiligheid van werknemers beïnvloedt »
Het vier-ogen-principe, waarbij ten minste twee mensen moeten tekenen voor goedkeuring van een machine(onderdeel) of bewakingsfunctie, is ontworpen om dit soort menselijke fouten te minimaliseren. Onafhankelijke bedrijven met hooggecertificeerde Functional Safety engineers en consultants, zoals Istec International, worden vaak ingehuurd om bij te dragen aan de procesveiligheid van een fabriek. Zij werken samen met de onderhouds- en veiligheidsteams van de fabriek om ervoor te zorgen dat de beschermende lagen die zijn ontworpen om gevaren en risico's te voorkomen/verminderen goed functioneren en correct worden bewaakt.
